Er zijn circa 120.000 mensen werkzaam in culturele en creatieve sector. Wij maken samen uit wat de culturele en creatieve sector is en hoe we werken. Dat betekent dat we van elkaar afhankelijk zijn én dat we elkaar kunnen versterken.
Wat draag jij bij aan het collectieve belang van de sector? Ben je lid van een vereniging? Kom je naar bijeenkomsten? Door bijvoorbeeld lid te zijn van een branchevereniging kun je al bijdragen aan het waarmaken van collectieve belangen.
Jouw resultaten
Er zijn circa 120.000 mensen werkzaam in culturele en creatieve sector. Wij maken samen uit wat de culturele en creatieve sector is en hoe we werken. Dat betekent dat we van elkaar afhankelijk zijn én dat we elkaar kunnen versterken.
Wat draag jij bij aan het collectieve belang van de sector? Ben je lid van een vereniging? Kom je naar bijeenkomsten? Door bijvoorbeeld lid te zijn van een branchevereniging kun je al bijdragen aan het waarmaken van collectieve belangen.
Vraag van
Solidariteit
Fair practice stopt niet bij de rand van de eigen praktijk. We zijn allemaal onderdeel van een grotere keten en een alles omvattend ecosysteem, en in die zin van elkaar afhankelijk. Coöperatief handelen levert op de lange duur voor iedereen meer op dan concurrentie. Beter nog is het om holistisch te denken. De ene keer spring je voor een collega in de bres, de andere keer ga je voor een ideaal de barricade op. Dat zorgt voor empowerment, niet alleen van de ander maar ook van jezelf omdat je onderdeel bent van een groter geheel.
De Fair Practice Code is gestoeld op solidariteit. Hij is opgesteld door vertegenwoordigers van alle disciplines. Hij wordt door ons allen gedragen en uitgedragen. De code laat zien waar we voor staan.
Solidariteit vraagt wel om actieve bijdragen. Dat je bijvoorbeeld lid wordt van een vakbond of platform die stem geeft aan de hele groep en lobby voert in het gezamenlijk belang.
Links met handige informatie:
Vraag van
Toezicht
De Fair Practice Code verwijst ook naar de Governance Code Cultuur. De Governance Code Cultuur is een gedragscode die culturele organisaties aanbevelingen geeft voor normen en werkwijzen als het gaat om goed bestuur en toezicht. Het naleven van deze code is een voorwaarde voor veel cultuursubsidies.
Als opdrachtnemer is het goed om de inhoud van de code te kennen en te weten of jouw opdrachtgevers die naleven. Mocht je problemen rond governance tegenkomen, dan kan je die aankaarten. Je kunt ook direct met de Governance Code Cultuur in aanraking komen als je (deels) werkzaam bent binnen een stichting.
De culturele organisaties waarmee je werkt moeten in een publiek toegankelijk jaarverslag vertellen hoe zij de code toepassen.
Links met handige informatie:
Vraag van
Inclusie
De Fair Practice Code stimuleert diversiteit en inclusiviteit in de culturele sector en creatieve industrie. De code verwijst naar de Code Culturele Diversiteit en vormt er een aanvulling op. De sector wil en moet meer ruimte bieden, aan iedereen, en is gebaat bij een betere afspiegeling van de diversiteit die de bevolkingssamenstelling laat zien. Het gaat hierbij niet alleen over culturele of etnische achtergrond, maar ook over gender, seksuele geaardheid, leeftijd, kennis en vaardigheden en sociaaleconomische achtergrond.
De normalisatiedrempel hebben we nog niet bereikt. Heb jij een divers netwerk? Hoe kun je jouw netwerk vergroten?
Links met handige informatie:
- Bekijk video over diversiteit en inclusiviteit
- Code Diversiteit en inclusie
- Yassine Boussaid, directeur van theater De Meervaart in Amsterdam Osdorp: “Geef een keer iemand die uit de urban arts komt de kans om een theater te runnen. De top van culturele instellingen kan wel meer diversiteit gebruiken.”
- Filmregisseur Norbert ter Hall: “Diversiteit maakt het leuker, scherper en dus beter”.
Vraag van
Transparantie in financiën
De Fair Practice Code wil openheid binnen de sector stimuleren waardoor vragen over projectbudgetten, beloningen, tarieven, en salarissen op een laagdrempelige manier besproken worden. Openheid draagt eraan bij om ongelijkheid op de arbeidsmarkt tegen te gaan. Daarvoor is het belangrijk dat je laat zien wat je doet om de Fair Practice Code toe te passen, waar dat nog niet lukt en hoe dat komt.
Transparantie kost moeite en moed. Je stelt jezelf ermee open voor onderzoek en kritiek, wat best lastig is als het gaat om gevoelige onderwerpen als de hoogte van beloningen. Maar als je opereert met open vizier kom je voor minder onplezierige verrassingen te staan. Je straalt het imago uit van een betrouwbare en solide partner, klant of opdrachtnemer. En in het geval van conflict kunnen de problemen veel sneller worden gepareerd. Maar niet iedereen hoeft het achterste van zijn tong te laten zien: als opdrachtnemer voel je je daar niet altijd prettig bij.
Als opdrachtnemer bepaal je zelf voor welk tarief je werkt. Zelfs als dat een tarief is dat onder de honorarium- of cao-richtlijnen ligt. Het is transparant om zichtbaar te maken wat je bijdraagt en investeert. Als het produceren van kunst en cultuur onder de marktprijs de norm wordt, verzwakt dat de arbeidsmarktpositie van de opdrachtnemer én van anderen in dezelfde positie. Dit heeft uiteindelijk een negatieve invloed op de gehele arbeidsmarkt en schept onrealistische verwachtingen bij de financiers van kunst en cultuur. Simpel gezegd: betaald worden onder de norm heeft op lange termijn een negatief effect op alle werkenden.
Links met handige informatie:
Vraag van
Vertrouwen
Codes en richtlijnen zijn handreikingen om samen tot eerlijke werkomstandigheden te komen. Kunst produceren vraagt maatwerk. Geen enkel proces is hetzelfde. De uitkomst ervan is bijna nooit volledig te voorspellen en het resultaat is niet geheel kwantitatief meetbaar. Daarom is het, naast het maken van goede afspraken over de randvoorwaarden en arbeidsomstandigheden, essentieel om vertrouwen in de ander te hebben en van de ander te krijgen. Subsidiegevers tonen zich steeds meer bewust van de papierlast die verantwoording met zich meebrengt. Er wordt steeds vaker gemonitord op kwalitatieve doelstellingen en subsidieprocedures zijn vereenvoudigd en versneld.
Om de Fair Practice Code succesvol in praktijk te brengen is het van belang dat opdrachtnemers en opdrachtgevers doorlopend uitwisselen wat goed opdrachtgeverschap en goed opdrachtnemerschap voor hen betekenen. Dat creëert wederzijds begrip voor de positie waar de ander zich in bevindt en helpt om de samenwerking te professionaliseren. Daar leren alle betrokken partijen van.
De Fair Practice Code biedt jou als opdrachtnemer handvatten om het gesprek aan te gaan met je opdrachtgever.
Bespreek je verbeterpunten op een manier die voor beide partijen prettig en constructief is. Het kunnen geven en ontvangen van feedback is daarbij belangrijk, bijvoorbeeld binnen een project of met opdrachtgevers. Hebben jij en je opdrachtgevers vaker wel dan niet het gevoel dat jullie voor de best mogelijke resultaten gaan, en daarom de juiste keuzes voor beide partijen zullen maken?
Links met handige informatie:
Vraag van
Professionalisering / Duurzame inzetbaarheid
Ontwikkelingen in je vakgebied vragen vaak om nieuwe kennis en vaardigheden. Misschien werk je in verschillende disciplines en sectoren tegelijk, waarvoor je niet altijd oorspronkelijk bent opgeleid. In sommige gevallen kan het ook zo zijn dat je je huidige vak niet je hele werkende leven kunt blijven uitoefenen. Daarom is het belangrijk om je professionele kennis en vaardigheden te blijven ontwikkelen.
Een succesvolle carrière begint bij het weten wie je bent en het (her)kennen van je eigen kwaliteiten. Zelfreflectie en het inzetten van je persoonlijke kwaliteiten spelen een belangrijke rol bij het ontwikkelen van jouw kennis en vaardigheden.
Bij een meer duurzame carrière hoef je geen roofbouw op jezelf te plegen. In 2020 is het PPO Werktuig opgezet. Dit werktuig co-financiert ontwikkelplannen van werkenden in de sector. Ook diverse fondsen hebben regelingen opgetuigd die eenzelfde doel dienen.
Duurzaamheid treft ook het werk zelf. Bij een streven naar kwaliteit hoort zorg en aandacht. Je wil je creativiteit niet opbranden voordat het resultaat ervan goed en wel heeft kunnen landen. Een minder hoge omloopsnelheid betekent ook minder verbruik van grondstoffen en een lagere afvalproductie.
Links met handige informatie:
- Digipacct over professionalisering en opleiding / ppo werktuig
- Praktische informatie BeroepKunstenaar.nl
- Meer over professionalisering en voorbeelden van netwerken, academies, opleidingen
- Omscholingsfonds dansers
- Barrie Hullegie (fotograaf): "Een carrière is een langetermijnproject, daar moet je goed over nadenken. Je moet er namelijk over een lange periode de vruchten van plukken".
Vraag van
Veilig en gezond werken
De Fair Practice Code streeft naar een veilige en gezonde werkomgeving voor alle werkenden in de culturele sector en creatieve industrie. Onder veilig en gezond werken valt bijvoorbeeld het voorkomen van lichamelijke en geestelijke overbelasting, het beperken van de kans op ongelukken en het tegengaan van ongewenst gedrag zoals pesterijen, machtsmisbruik, discriminatie en seksueel grensoverschrijdend gedrag.
De Arbo- en de Arbeidstijdenwet leggen de werkgever verplichtingen op om de werknemers te beschermen met het oog op veilig en gezond werken. Als opdrachtnemer ben je in de eerste plaats zelf verantwoordelijk voor een veilige en gezonde werkomgeving. Het is belangrijk om zelf na te gaan tegen welke risico’s je aan kunt lopen.
Als zelfstandige krijg je wél met deze wetten te maken, wanneer er vrijwilligers (vrienden!), stagiaires of meer in het algemeen personen onder jouw gezag werken: in dat geval heb je dezelfde verplichtingen als een werkgever voor wat betreft de Arbowet. De Arbeidstijdenwet is op zelfstandigen van toepassing wanneer de veiligheid van derden in het geding is, zoals in het vervoer.
Links met handige informatie:
Vraag van
Auteursrechten
Wanneer je bijvoorbeeld een schilderij, muziekstuk, prototype of gedicht maakt, is het niet de bedoeling dat een ander er zomaar mee aan de haal gaat. Om de originele maker te beschermen is het auteursrecht in het leven geroepen. De Fair Practice Code stimuleert dat de verdiensten van een product of dienst naar redelijkheid en billijkheid gedeeld worden onder alle betrokkenen. Als opdrachtnemer kun je als maker, als uitvoerend kunstenaar of als gebruiker te maken krijgen met auteursrecht.
Platform Makers, het samenwerkingsverband van beroepsorganisaties en vakbonden voor auteurs en artiesten, heeft twee informatie animatievideo's hierover gemaakt.
Links met handige informatie:
- Auteursrechten- ik ben maker
- Auteursrechten- iemands werk gebruiken
- Een reeks - gratis - licenties via Creative Commons
- Geschillencomissie auteurscontractenrecht
- Uitleg over het auteursrecht - door Platform Makers
- Download De waarde van het auteursrecht - door Platform Makers
- Praktische informatie BeroepKunstenaar.nl
Vraag van
Bescherming tegen arbeidsrisico's
Tijdens je werkende leven krijg je te maken met risico’s zoals ziekte, arbeidsongeschiktheid en werkloosheid. Het is verstandig hier een financieel vangnet voor te hebben. Daarnaast heb je voldoende inkomen nodig als je te oud bent om te werken. Werknemers zijn voor de meeste van deze zaken automatisch verzekerd, maar ben je zelfstandig ondernemer, dan moet je zelf een pensioenvoorziening regelen. Anders krijg je vanaf de pensioengerechtigde leeftijd alleen een Algemene Ouderdomswet (AOW)-uitkering.
Links met handige informatie:
Vraag van
Eerlijke vergoeding
Fair pay is een van de drie onderliggende principes van de Fair Practice Code. Alleen bij eerlijke betaling zijn arbeidsrelaties duurzaam. Gelijke betaling voor gelijke arbeid is een voorwaarde voor solidariteit. Salarissen en tarieven moeten bepaald worden op een manier die inzichtelijk en transparant is. En vertrouwen tussen opdrachtgever en -nemer, werknemer en -gever is essentieel op beloning als fair te ervaren. Fair share is het tweede principe van de code. Worden de middelen eerlijk verdeeld?
Het volgen van bestaande richtlijnen voor vergoedingen en het maken van goede werkafspraken zijn belangrijke uitgangspunten van de Fair Practice Code. Afspraken hierover kun je maken met behulp van een honorariumrichtlijn. Soms is er (nog) geen richtlijn beschikbaar en moet je zelf een tarief bepalen, mogelijk met behulp van een collectieve arbeidsovereenkomst (cao).
In deze coronacrisis zijn er bijzondere maatregelen. Het kabinet komt de culturele en creatieve sector tegemoet met verschillende maatregelen voor de geleden schade. Op de website van Kunsten '92 kun je meer lezen over de actuele ontwikkelingen. Kijk voor de laatste informatie over de steun- en herstelpakketten altijd op de website van de Rijksoverheid.
Links met handige informatie: